Τράπεζα θεμάτων και εξεταστικοκεντρικό σχολείο

Του Γιώργου Κ. Καββαδία

Η ίδρυση μιας Τράπεζας Θεμάτων είναι μεγαλύτερο αδίκημα

από την εξαγγελία ή την πειραματική εφαρμογή της.

(Παραφράζοντας τον Μπ. Μπρεχτ)

 

trapeza thematwnΗ διγλωσσία και η σύγχυση που προκαλούν οι αλληλοσυγκρουόμενες δηλώσεις του υπουργού και υφυπουργού Παιδείας(;) σχετικά με την περιβόητη Τράπεζα Θεμάτων και την εφαρμογή του νέου εξεταστικού συστήματος στο Λύκειο δείχνει ότι αντιλαμβάνονται τους μαθητές και τους εκπαιδευτικούς σαν πειραματόζωα, για να εκτελέσουν τα συμβόλαια θανάτου της δημόσιας εκπαίδευσης, σύμφωνα με τις προσταγές ΕΕ και ΔΝΤ. Τέσσερις μήνες πριν από τις εξετάσεις και ο Εθνικός Οργανισμός Εξετάσεων και η Τράπεζα Θεμάτων

έχουν μείνει στα χαρτιά του νόμου 4186/13, αν και η εκπαιδευτική διαδικασία κόβεται και ράβεται κακήν κακώς στην εξεταστικοκεντρική, πνευματοκτόνα και ψυχοφθόρα λογική του «νέου λυκείου». Στην πραγματικότητα το «νέο» λύκειο οικοδομείται με τα παλιά υλικά. Μετατρέπεται σε καθολικό εξεταστικό κέντρο και ο ήδη υποβαθμισμένος μορφωτικός του ρόλος απαξιώνεται πλήρως. Τα παιδιά μετατρέπονται σε κυνηγούς αποσπασματικών γνώσεων και βαθμών, σε «άλογα κούρσας» με επιπτώσεις για το μυαλό και την ψυχή τους. Ακόμη περισσότερα φροντιστήρια, ακόμη περισσότερα έξοδα για τη λαϊκή οικογένεια, που ήδη αιμορραγεί οικονομικά.
Η βιασύνη του υπουργού Παιδείας για να «εφαρμοστεί πλήρως» η Τράπεζα Θεμάτων και όχι «πιλοτικά », όπως δήλωνε ο υφυπουργός , εκφράζει την πολιτική βούληση για βίαιη έξωση μεγάλου τμήματος μαθητών, κυρίως των λαϊκών τάξεων και στρωμάτων και των απομακρυσμένων περιοχών από το γενικό λύκειο και τη μετακίνησή τους στα ιδιωτικά κέντρα κατάρτισης, αφού πρώτα οι περισσότεροι από αυτούς θα έχουν γίνει πελάτες των φροντιστηρίων. Παραφράζοντας τον ποιητή ισχύει ότι «όταν ακούω τράπεζα θεμάτων και εθνικό οργανισμό εξετάσεων, ανθρώπινο κρέας μου μυρίζει». Οι περίπου 75.000 μαθητές - πειραματόζωα της Α' λυκείου θα εξεταστούν σε θέματα που θα προέρχονται κατά 50% από τράπεζα θεμάτων και σε αυξημένη κατά 30% ύλη που είναι αδύνατο να καλυφθεί διδακτικά, έστω και στοιχειωδώς. Οι γραφειοκράτες του υπουργείου αναμασούν τα περί «ποιοτικής διδασκαλίας», «κριτικής ικανότητας και αναστοχασμού των μαθητών», αλλά οι μάχιμοι εκπαιδευτικοί που αναπνέουμε καθημερινά κιμωλία και αφουγκραζόμαστε την αγωνία των μαθητών μας, γνωρίζουμε ότι η μετατροπή του λυκείου σε απέραντο εξεταστικό ναρκοπέδιο εντείνει τη στείρα απομνημόνευση, μετατρέπει τους μαθητές μας σε «άλογα κούρσας» με αποτέλεσμα την προσφυγή στα φροντιστήρια για προμήθεια συνταγών επιτυχίας.
Με το νέο σύστημα οι μαθητές θα δίνουν πανελλαδικές εξετάσεις σε πάνω από 39 μαθήματα 4 φορές, αφού ο βαθμός πρόσβασης για τα ΑΕΙ-ΤΕΙ θα διαμορφώνεται από το βαθμό προαγωγής της Α' λυκείου, από το βαθμό προαγωγής της Β' λυκείου, από το βαθμό απόλυσης της Γ' λυκείου και μετά από το βαθμό στις πανελλαδικές σε 4 μαθήματα μετά τη Γ' λυκείου!. Έτσι δρομολογούν την πρόωρη έξοδο ενός τμήματος του μαθητικού πληθυσμού από την «κούρσα» του Λυκείου. Με αριστοτεχνικό τρόπο δημιουργούνται οι όροι που επιβάλλουν «αυτεπαγγέλτως» υψηλά ποσοστά απόρριψης και αποκλεισμού μαθητών
Για αυτό και παραφράζοντας τον Μπ. Μπρεχτ η ίδρυση της Τράπεζας Θεμάτων είναι «μεγαλύτερο αδίκημα» από την εξαγγελία ή την πειραματική εφαρμογή της. Το ότι η «Τράπεζα Θεμάτων αποτελεί «διεθνή πρακτική», επ' ουδενί αιτιολογεί τη χρησιμότητά της. Μπορεί να χειραγωγεί εκπαιδευτικούς και μαθητές, να απαξιώνει τους μάχιμους εκπαιδευτικούς και τον παιδαγωγικό τους ρόλο, να βάζει την εκπαιδευτική διαδικασία στα εκπαιδευτικά φέρετρα της αυτοαξιολόγησης - αξιολόγησης μετατρέποντας το σχολείο σε «νησί των νεκρών», να διευκολύνει την κατηγοριοποίηση τους με αγοραία κριτήρια και το κλείσιμό τους, αλλά σε καμμιά περίπτωση δε βελτιώνει το δημόσιο σχολείο. Το μήνυμα είναι σαφές: δεν μπορούν τα πιο φτωχά παιδιά να έχουν φιλοδοξίες για σπουδές για αυτό και έπεται η δραστική μείωση των εισακτέων στην τριτοβάθμια εκπαίδευση. Μεθοδεύεται βαθμιαία η έξωση 50.000 μαθητών, κυρίως, από τις φτωχότερες τάξεις και στρώματα. Παράλληλα η φροντιστηριακή εκγύμναση κερδίζει έδαφος ως «σώμα και πνεύμα» στο σχολείο εκτρέποντας το εκπαιδευτικό έργο σε τεχνικές απομνημόνευσης πληροφοριών και όχι αναλυτική επεξεργασία της ύλης και δημιουργικής αφομοίωσης από τους μαθητές. . Ειδικότερα ως «καλό» Λύκειο αναγορεύεται αυτό που μιμείται το φροντιστήριο. Αυτό δηλαδή που καλουπώνει και παραδίδει αποσπασματικές γνώσεις χρήσιμες για τις εξετάσεις.
Η κυρίαρχη πολιτική αποδομώντας το δημόσιο σχολείο προκρίνει ένα σχολείο επιλεκτικό και υποταγμένο στους νόμους της αγοράς , ώστε να διαμορφώνει ανθρώπους, χωρίς γενική μόρφωση, πειθήνιους απασχολήσιμους - υποτακτικούς πολίτες.
Από τη πλευρά του κόσμου της εργασίας χρειάζεται να οργανωθεί ένα ευρύ μορφωτικό κίνημα παιδείας με μια εκπαιδευτική διακήρυξη για τα δικαιώματα και τις μορφωτικές ανάγκες της νέας γενιάς προβάλλοντας το στρατηγικό αίτημα «μόρφωση και δουλειά για όλους». Σήμερα περισσότερο από ποτέ άλλοτε έχουμε ανάγκη από ένα σχολείο που να αγκαλιάζει όλα τα παιδιά χωρίς αποκλεισμούς και διακρίσεις, όπου πρωταρχική σημασία έχει ο πνευματικός εξοπλισμός των μαθητών, η καλλιέργεια «ελεύθερων και δημοκρατικών πολιτών», έτσι ώστε να μπορούν να αντιμετωπίσουν κριτικά την κοινωνία με την ενεργή συμμετοχή τους και παρέμβαση σ ΄ όλα τα επίπεδα της κοινωνικής δραστηριότητας.