Οι αλλαγές στη Δευτεροβάθμια Εκπαίδευση προσελκύουν τα φροντιστήρια

Το νέο Λύκειο... απομίμηση φροντιστηρίου!

Δεν υπήρξε εξεταστικό σύστημα, τα τελευταία τριάντα χρόνια, που να μην περιλάμβανε στην Εισηγητική του Έκθεση σαν στόχους και σαν δικαιολογητικό λόγο της θέσπισής του, ανάμεσα σε άλλα, τον περιορισμό της παραπαιδείας,

Έτσι και σήμερα ο Υπουργός Παιδείας κ. Κ. Αρβανιτόπουλος, δεν χάνει ευκαιρία να διακηρύξει ότι η μεταρρύθμιση που φέρνει στη Β/βάθμια εκπαίδευση θα «σαρώσει» τα φροντιστήρια. Σε συνέντευξή του την Κυριακή 25 Αυγούστου στην Εφημερίδα ΕΘΝΟΣ τονίζει ότι «και μόνο η μείωση σε 4 από 6 των εξεταζομένων μαθημάτων στις Πανελλαδικές και η αύξηση των ωρών διδασκαλίας τους από 14 σε 20 ώρες εβδομαδιαίως «ακυρώνει» το φροντιστήριο»

Η ανάπτυξη και η διόγκωση των φροντιστηρίων είναι ένα σύνθετο κοινωνικο - οικονομικό και εκπαιδευτικό φαινόμενο που «πολιορκεί» με ένταση την Ελληνική εκπαίδευση, «παντός καιρού», καθώς ως χαμαιλέων, προσαρμόζεται επιτυχώς σε όλες τις αλλαγές των εξεταστικών συστήματων που εναλλάχθηκαν στις «σκοπιές» της μετάβασης από την Β/βάθμια στην Γ/βάθμια εκπαίδευση μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο στη χώρα μας.

Μια στοιχειώδης αναδρομή - εξέταση των ιστορικά διαμορφωμένων εξεταστικών συστημάτων στη χώρα μας από τη δεκαετία του ΄80 έως τις μέρες μας φανερώνει ότι οι εξετάσεις για την Τριτοβάθμια Εκπαίδευση, με όποια μορφή κι΄ αν έγιναν, όποιο όνομα κι΄ αν πήραν, Πανελλήνιες, Πανελλαδικές, Γενικές Εξετάσεις, είχαν ένα κοινό βασικό χαρακτηριστικό στο νομιμοποιητικό τους λόγο: τον περιορισμό της παραπαιδείας

Σ΄ όλους τους λόγους των εμπνευστών των εκπαιδευτικών αλλαγών είχε προνομιακή παρουσία η απόλυτη βεβαιότητα για την «εξάλειψη των φροντιστηρίων», στη χειρότερη περίπτωση για την «άμβλυνση της ανάγκης για φροντιστήρια».

Το 1980 το νέο εξεταστικό σύστημα, οι Πανελλήνιες εξετάσεις (1980-1983), παρουσιάζεται από την πλευρά της εκπαιδευτικής ηγεσίας με τη βεβαιότητα ότι «η εισαγωγή στα Πανεπιστήμια με το νέο σύστημα δεν θα εξαρτάται στο εξής από παράγοντες όπως τα φροντιστήρια που ελάχιστη σχέση έχουν με την εκπαιδευτική και μαθησιακή διαδικασία »

Το 1983 οι «Πανελλήνιες Εξετάσεις» μετονομάζονται σε «Γενικές Εξετάσεις» και σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις το νέο σύστημα στόχευε ανάμεσα σε άλλα «στον περιορισμό της εξάπλωσης των φροντιστηρίων»..

Τον Ιανουάριο του 1997 η αναγγελία του νέου συστήματος του «Ενιαίου Λυκείου συνοδεύτηκε από τα γνωστά ξόρκια εναντίον των φροντιστηρίων. Όμως, ως γνωστόν, πολύ γρήγορα όλες οι «υποσχετικές» του ΥΠΕΠΘ για «μείωση της ανάγκης προσφυγής στα φροντιστήρια» ή ακόμη οι εκτιμήσεις του ότι «τα παιδιά χάνουν τον καιρό τους και οι γονείς ξοδεύουν αδίκως τα χρήματά τους στα φροντιστήρια» θρυμματίζονται καθημερινά στη «σκληρή πίστα» της σχολικής πραγματικότητας.

Ο πρόεδρος του Κέντρου Εκπαιδευτικής Έρευνας (Κ.Ε.Ε) τον Αύγουστο του 1997 «προφητεύει» ότι «η αναβάθμιση της ποιότητας των σπουδών στο Λύκειο, η εισαγωγή του θεσμού της ενισχυτικής διδασκαλίας για όσους μαθητές έχουν ανάγκη και προπαντός η αλλαγή του τρόπου αξιολόγησης που θα στηρίζεται στο τι διδάσκεται στο σχολείο και όχι στο τι θα γίνεται στο φροντιστήριο θα ενισχύσουν την κάμψη της παραπαιδείας» (Βλ. Μιχάλης Κασσωτάκης, Καθημερινή, 10/8/97).

Στα ίδια χνάρια ο Υπουργός Παιδείας Γεράσιμος Αρσένης το Νοέμβριο του ίδιου έτους κηρύσσει το «τέλος των φροντιστηρίων» επιμένοντας ότι «δεν υπάρχει κανένας λόγος να πάει σε φροντιστήριο ο μαθητής του Λυκείου, εφ΄ όσον θα υπάρχει ενισχυτική διδασκαλία μέσα στο Λύκειο» (Βλ. Συνέντευξη στην Όλγα Μπακομάρου, Νοέμβριος 1997).

Οι προβλέψεις των υπευθύνων των εκπαιδευτήκαν αλλαγών χάνουν κάθε «γείωση» με την πραγματικότητα ακόμη κι όταν αυτή «βγάζει μάτιΛίγες εβδομάδες αργότερα, ο υφυπουργός Παιδείας Ιωάννης Ανθόπουλος επιμένει ότι «δεν χρειάζεται φροντιστήριο στη διάρκεια της φοίτησης στο Λύκειο, όπως πριν που ήταν κέντρο διερχομένων μαθητών και ημιμαθών μαθητών... Άλλοτε ένας μαθητής έκανε δυο χρόνια φροντιστήριο στις δύο τελευταίες τάξεις του Λυκείου... Αυτό τώρα δεν χρειάζεται» (Βλ. Συνέντευξη στην εφημ. ΕΘΝΟΣ, 8 Αυγούστου 1999).

Όμως, ως γνωστόν, πολύ γρήγορα όλες οι «υποσχετικές» του ΥΠΕΠΘ για «μείωση της ανάγκης προσφυγής στα φροντιστήρια» θρυμματίστηκαν στη «σκληρή πίστα» της σχολικής πραγματικότητας. Η «κλωνοποίηση» του εξεταστικού συστήματος επιλογής στην καρδιά του «Ενιαίου Λυκείου», η αύξηση του αριθμού των εξεταζομένων μαθημάτων, το κατέβασμα του «πήχυ των εξετάσεων» στη Β΄ Λυκείου και η εμφάνιση μιας «εισαγγελικού τύπου» σχολικής ετυμηγορίας από την τάξη αυτή, όχι μόνο δεν λειτούργησε ανασταλτικά για την ίδια την φροντιστηριακή δραστηριότητα αλλά αντιθέτως δημιούργησε «συνθήκες θερμοκηπίου» για την ανάπτυξη μιας πρωτόγνωρης σε ένταση «φροντιστηριακής προσφυγιάς» από την Α΄ κιόλας τάξη του Λυκείου.

ΣΗΜΕΡΑ

Αν θέλαμε να αποτυπώσουμε με «λέξεις - κλειδιά» τα χαρακτηριστικά του νέου Λυκείου θα εστιάζαμε στις πανελλαδικού τύπου εξετάσεις σε όλες τις τάξεις του λυκείου, στις τεχνικές αξιολόγησης που σίγουρα θα προκύψουν και θα οδηγούν, με μαθηματική ακρίβεια στο φορμαλισμό, στην θεοποίηση μιας μετρήσιμης επίδοσης-απόδοσης, στον προσανατολισμό σε αξίες ανταλλαγής (βαθμός, μόρια, σειρά προτεραιότητας) και πάνω απ΄ όλα στην υπερσυγκέντρωση των προτιμήσεων - επιλογών της πλειονότητας των μαθητών σε μια «χούφτα σχολές» που υπόσχονται επαγγελματική διέξοδο σ΄ ένα περιβάλλον εργασιακής ανασφάλειας.

Την ίδια στιγμή, η «μαύρη σκιά» των μαζικών απορρίψεων στο Λύκειο θα «πρακτορεύει» πελατειακά τους επιχειρηματίες των φροντιστηρίων, οι οποίοι, θα εκταμιεύουν το άγχος και την ανασφάλεια της οικογένειας, παρουσιάζοντας τις «υπηρεσίες» τους ως μοναδικό και ασφαλές στέγαστρο «προστασίας».

Όσο το σχολείο μετατρέπεται σε μια ατελείωτη πρόβα τζενεράλε για τη εισαγωγή στην Τριτοβάθμια εκπαίδευση τόσο περισσότερο απαξιώνεται από τους μαθητές οι οποίοι στρέφουν την προσοχή τους στα φροντιστηριακά μαθήματα από τα οποία ευελπιστούν να τους εξοπλίσουν με τεχνικές αντιμετώπισης των εξεταστικών πρακτικών του σχολείου.

 

ΤΟ ΝΕΟ ΛΥΚΕΙΟ: ΑΠΟΜΙΜΗΣΗ ΦΡΟΝΤΙΣΤΗΡΙΟΥ !

Η φυσιογνωμία, η κατεύθυνση και το αναλυτικό πρόγραμμα του νέου Λυκείου το κάνουν να μοιάζει με απομίμηση φροντιστηρίου, καθώς το «πατρόν» του νέου του ρόλου είναι σχεδιασμένο στα μέτρα του «ανταγωνιστή» του. Στο νέο Λύκειο το «πνεύμα του φροντιστηρίου» δεν έχει απλά δημιουργήσει τις δικές του αποικίες στο σχολικό χώρο αλλά έχει επικρατήσει ολοκληρωτικά, έχει επιβάλλει τη λογική του, στις διαδικασίες της σχολικής τάξης.

Στο πεδίο αυτό είναι σίγουρο ότι ο εκπαιδευτικός θα οδηγηθεί γρήγορα στην απώλεια του παιδαγωγικού του ρόλου, του δασκάλου εμψυχωτή, καθώς θα σπρώχνεται να μετεξελιχθεί σε μικρόψυχο ελεγκτή, έναν συμβολαιογράφο επιδόσεων, εξεταστή, επιτηρητή, διορθωτή, έναν κακοπληρωμένο τεχνικό χωρίς διάθεση και χαμόγελο.

Οι τάξεις ανεπαίσθητα θα μεταβληθούν σε αρένες άγριου ανταγωνισμού, ο «συμμαθητής θα χαθεί», καθώς δυνητικά ο κάθε μαθητής αποτελεί εμπόδιο για τον διπλανό του στον αγώνα για ένα καλό «πλασάρισμα», λειτουργία που βρίσκεται σε πλήρη αντίφαση με τις ανάγκες και τις προδιαθέσεις της νέας γενιάς που διψά για διανθρώπινη επαφή, ομαδικότητα και συναδελφικότητα.

Πολύ σωστά επισημαίνεται από πλήθος ειδικών, εκπαιδευτικών, κοινωνιολόγων και ψυχολόγων ότι αυτό το κλίμα ευνοεί τη δημιουργία αντικοινωνικών συναισθημάτων και τάσεων, όπως η υπεροψία, ο φθόνος, η μνησικακία, η κακεντρέχεια, η υποκρισία και η παθολογική φιλοπρωτία. Και βέβαια, σε μια τέτοια «λειτουργία» είναι πιο πιθανό όχι να αγαπήσουν αλλά να μισήσουν ότι σχετίζεται με το σχολείο.

 

Χρήστος Κάτσικας, Αντιπρόεδρος της ΕΛΜΕ Καλλιθέας – Νέας Σμύρνης – Μοσχάτου, μέλος του Εκπαιδευτικού Ομίλου / Αντιτετράδια της Εκπαίδευσης